.: KOMIKS :: POLSKA :: ROK 2005 :: BATMAN: AZYL ARKHAM :.
BATMAN: AZYL ARKHAM - POWAŻNY DOM NA POWAŻNEJ ZIEMI
Data wydania: 18.05.2005 Scenariusz: Grant Morrison Rysunki: Dave McKean Tłumaczenie: Jarosław Grzędowicz Ilość stron: 128 Wydawca: Egmont Polska Kolekcja: Mistrzowie Komiksu. Nowa kolekcja Oprawa: Twarda, album foliowany Papier: kredowy Druk: kolorowy Format: B5
Ale ja nie chcę przebywać pośród obłąkanych - zauważyła Alicja.
- Och, temu nie zaradzisz - powiedział Kot - wszyscy tu jesteśmy obłąkani. Ja jestem obłąkany. Ty jesteś obłąkana.
- Skąd wiesz, że jestem obłąkana? - powiedziała Alicja.
- Na pewno jesteś - powiedział Kot - inaczej nie znalazłabyś się tu.
Lewis Carroll
"Przygody Alicji w Krainie Czarów"
tłum. Maciej Słomczyński, Warszawa 1972
W komiksie śledzimy dwie równoległe historie, które dzieli 100 lat. W pierwszej opisano historię Amadeusza Arkham, który założył Azyl Arkham. Druga historia dzieje się współcześnie i opowiada o buncie pensjonariuszy Zakładu.
Amadeusza Arkham poznajemy w 1901 roku, gdy jest nastolatkiem. W olbrzymim domu mieszka z Matką, która z powodu choroby jest przykuta do łóżka.
Jego Ojciec od dawna nie żyje. Chłopak opiekuje się chorą Matką a wielki, ponury dom i wszystkie jego ciemne zakamarki stają się jego światem. Ten świat zaczyna go przenikać.
Komisarz Gordon wzywa Batmana, gdyż w Azylu Arkham wybuchł bunt. Buntownicy kontaktują się z Policją telefonicznie. Przywódcą rebelii jest Joker - ma tylko jedno życzenie: Batman ma się zjawić w Arkham, gdyż według niego On tam przynależy. Aby Batman nie odmówił, Joker szantażuje go zabiciem młodej pracownicy kuchni. Mroczny Rycerz najbardziej boi się sytuacji, że gdy wejdzie do środka i zatrzasną się za nim drzwi, to będzie to jak powrót do domu.
Wiosna 1920 roku. Amadeusz Arkham wraca do pustego domu zaraz po pogrzebie. Jego Matka poderżnęła sobie gardło brzytwą o rączce wyłożonej macicą perłową. On jest jedynym spadkobiercą domu i posiadłości. Po raz pierwszy od 12 lat spędził noc w swoim pokoju, ponury gmach pachniał kurzem i dzieciństwem. Nie spał dobrze. Jego sny nawiedzał łopot skrzydeł. Następnego dnia wrócił do Metropolis, gdzie mieszkał z rodziną. Był pracownikiem stanowego szpitala psychiatrycznego. Przysłano mu nowego pacjenta, który nazywał się Martin "Mad Dog" Hawkins. W dzieciństwie był bity i wykorzystywany przez Ojca. Swoim ofiarom masakrował twarze i organy płciowe, by "nie roznosiły plugastwa". Ramiona pociął sobie żyletką, by "poczuć, poczuć cokolwiek". Pod wpływem tego spotkania, Amadeusz postanowił przeprowadzić się do swojego rodzinnego domu w Gotham, który miał się stać szpitalem psychiatrycznym. Poinformował o tym żonę Konstancję i córeczkę Harriet. W nocy miał koszmar - trafił do gabinetu luster w Wesołym Miasteczku. W lustrach zobaczył obce postacie, których wzrok go paraliżował. Znalazł i uratował go Ojciec. Obudził się zlany potem.
Batman przybywa do Arkham. Joker wypuszcza zakładników, zostają jedynie lekarze (Dr Ruth Adams i Dr Charlie Cavendish) na własne życzenie. Dr Cavendish tłumaczy, że nie zostawi pacjentów - bycie z nimi to jego obowiązek. Dr Adams opowiada Batmanowi o Two Face'ie, który jest w trakcie leczenia. Zamiast monety o dwóch stronach dostał talię kart tarota i teraz ma 72 możliwości wyboru. To ma zapewnić dysponowaniem o wiele bogatszą możliwością osądu, która nie ograniczy się do wartościowania czarno-białego. Według pani doktor Joker może wcale nie być psychicznie chory. "Może on po prostu nie ma swojej osobowości i dlatego poddaje się chaosowi, który nas otacza". Joker namawia Dr Adams by przeprowadziła test psychologiczny na Batmanie - Mroczny Rycerz nie widzi przeciwwskazań.
Amadeusz Arkham postanowił uczynić dom posłusznym jego woli. Postanowił rozświetlić mroczne korytarze dzieciństwa, otworzyć zamknięte drzwi i wypełnić puste pokoje. Jego córkę nawiedzają nocne koszmary. Podejrzewa, że to wpływ książek Lewisa Carolla. Znajduje jedną z kart talii. "Jokera, pewnie zgubił to jeden z robotników, którzy remontują dom".
Batman przechodzi test. "Matka - Perła, Klamka - Rewolwer, Broń - Ojciec, Ojciec - Śmierć, Koniec - Dosyć, dosyć, dosyć...". Rozlega się śmiech Jokera.
Jesienią 1920 roku Amadeusz przybył do Europy, gdzie poznał Profesora Junga, a w Anglii przedstawiono go Aleisterowi Crowleyowi - "najbardziej nikczemnemu człowiekowi świata". Na Gwiazdkę Arkham wraca do domu. Skończyła się przebudowa domu. Konstancja zrobiła mu niespodziankę. W jego akwarium pływał Błazenek Japoński - kiedy dominująca samica umiera, jeden z samców zmienia płeć i przejmuje jej rolę. Zadzwonił telefon. Policjant poinformował Amadeusza, że z więzienia uciekł Martin Hawkins. Arkham poinformował Policjanta, że Hawkins może być skrajnie niebezpieczny...
Joker w ramach popołudniowych zajęć zaproponował zabawę w chowanego. Dał Batmanowi godzinę na schowanie się, potem wszyscy jego "przyjaciele" ze szpitala mieli zacząć go szukać. Nietoperz się zgadza po groźbach szaleńca. Podczas ucieczki Mroczny Rycerz przypomina sobie rodziców, strzał, sznur z pereł... Rozbija lustro, kawałkiem szkła rani się w rękę by nie cierpiał z powodu wspomnień... kropla krwi, która spada na posadzkę, przypomina perłę z rozerwanego naszyjnika. Wszyscy namawiają Jokera by rozpocząć poszukiwania wcześniej - zgadza się ale prosi by wszyscy udawali, że minęła godzina.
1 kwietnia 1921 roku Amadeusz Arkham wraca do domu. Zastaje otwarte drzwi. Woła Żonę. Ją znajduje pierwszą, poćwiartowaną. Obok leży zmasakrowana Harriet bez głowy. Jej głowa leżała w domku dla lalek. Arkham szlocha i wymiotuje z wrażenia.
Clayface spotyka Batmana na korytarzu, którego chce dotknąć by uśmierzyć ból. Batman ucieka. Black Mask na wózku inwalidzkim szuka Clayface'a. Chce by go pchnął. Z ciemności wyłania się Batman. Pcha wózek, który następnie uderza w ścianę. Jego pasażer ląduje na podłodze. Batman przemierza korytarze, natyka się na pomieszczenie, w którym cała posadzka jest zapisana jakimś tekstem. W kolejnym pomieszczeniu Batman spotyka Szalonego Kapelusznika, który mówi: "Arkham to lustro, a my to ty".
Mimo śmierci bliskich Amadeusza, Azyl dla Niepoczytalnych Przestępców im. Elizabeth Arkham otworzył swoje podwoje w listopadzie 1921 roku. Jednym z pierwszych pacjentów został Martin "Mad Dog" Hawkins. Zapoznał Amadeusza z każdym szczegółem jatki, którą urządził Konstancji i Harriet. 1 kwietnia 1922 roku, w pierwszą rocznicę mordu, Amadeusz Arkham przywiązał Hawkinsa do stołu elektrowstrząsów i usmażył psychola. Uznano to za wypadek. Amadeusz nic nie czuł. Arkham regularnie pracuje nad swoim pamiętnikiem w jego tajnym pokoju. Słyszy dziwne śmiechy, które ustają z momentem zaklejenia taśmą lustra.
Przykładowe Strony:
Batman spotyka Maxie Zeusa podpiętego do sieci elektrycznej, który majaczy o swojej boskości.
Arkham popada w paranoje. Przyjmuje grzyby halucynogenne. Pod ich wpływem widzi dwa błazenki w akwarium, które układają się astrologiczny znak ryb, astrologiczny odpowiednik karty Księżyca w talii Tarota, symbol prób i inicjacji, śmierci i odrodzenia. Gdy narkotyk ustępuje, budzą się demony w głowie. W panice biega po domu. Nie może się modlić, bo nie ma swojego Boga. Ma wrażenie, że słyszy jak ktoś skanduje jego nazwisko. Upada, traci przytomność. Budzi się rano. W błysku olśnienia przypomniał sobie fragment trzymany głęboko w umyśle.
Gdy Amadeusz cierpi, z ciemności wypada pięść Killer Croca. pięść trafia Batmana w szczękę. Croc podnosi ogłuszonego Batmana i wyrzuca go przez okno. W ostatniej chwili Batman chwyta się gzymsu. Wspina się na dach. Posępnemu posągowi zabiera włócznię. Niebo przeszywa piorun. Przez oszklony dach Batman spada na Croca. Nie trafia włócznią, sam upada na podłogę. Podnosi się i przebija Croca włócznią. Bestia jest silna i drugi koniec włóczni wbija się w ciało Batmana. Drąg łamie się. Killer Croc traci równowagę i wypada przez duże okno. Batman wyjmuję włócznię, która przeszyła jego bok. Czarny Rycerz napotyka Dr Cavendisha, który trzyma brzytwę na gardle Dr Adams. To Cavendish wypuścił wszystkich szaleńców, by dopadli Batmana. Powodem był pamiętnik Amadeusza Arkham, który Cavendish znalazł. Cavendish każe Batmanowi czytać...
Jest rok 1920, deszcz siecze o szyby. Amadeusz słyszy trzepot skrzydeł... Arkham widzi istotę, która przez te wszystkie lata nawiedzała i torturowała jego Matkę, to NIETOPERZ. Wspomina jak Matka krzyczy by nie pozwolił potworowi zabrać jej. Amadeusz nie pozwolił. Pomogła mu brzytwa, którą zabił Matkę... "Szaleństwo rodzi się we krwi. To moje dziedzictwo."
Cavendish domaga się od Batmana potwierdzenia czy teraz rozumie. "To ty jesteś NIETOPERZEM!" Batman odpowiada, że jest tylko człowiekiem. Cavendish, opętany postacią Amadeusza, opowiada, jak zamknięto szpital w 1929 roku, gdy Arkham próbował zamordować swojego maklera. Arkham zaczął studiować szamanizm i dowiedział się, że tylko dzięki magii może uwięzić nietoperza. Na podłodze wydrapał ochronne zaklęcie. Wydrapał własnymi paznokciami.
Amadeusz Arkham umiera, wydrapując swoje tajemnicze zaklęcia...
2 lata temu Cavendish znalazł tajny pokój i pamiętnik Amadeusza. Stwierdził, że jego przeznaczeniem jest skończyć to, co zaczął autor dziennika. Zastawił pułapkę na nietoperza. Dr Adams uwalnia się z rąk szaleńca, a Batman wytrąca brzytwę z jego dłoni. Cavendish rzuca się z rękami do szyi Batmana i go dusi... Otępiała Dr Adams podnosi brzytwę i przecina gardło... Gardło Cavendisha. Niedoszła ofiara jąka się: "N, n, n, nie chciałam...".
Nietoperz wyprowadza roztrzęsioną Dr Adams. Bierze od niej monetę Two Face'a, twierdzi, że musi mu ja oddać, bo chce wszystkim w Azylu pokazać, że jest od nich silniejszy, musi im to pokazać. "Arkham miał rację, czasami tylko szaleństwo czyni nas tym, kim jesteśmy".
Batman rozcina olbrzymim toporem kable elektryczne. Pensjonariusze czują się zagrożeni... Batman informuje ich, że są wolni... Pozwala by o jego losie zadecydował Two Face i jego moneta. Harvey podrzuca monetę. Z rozciętego kabla przeskoczyła iskra na monetę... Batman jest wolny...
Joker odprowadza Batmana do bramy: "Wszystko, co dobre musi się kiedyś skończyć. Ale przyznaj, że nieźle się bawiłeś. Baw się dobrze tam na zewnątrz... W AZYLU. Gdy będzie Ci za ciężko... Tutaj zawsze czeka na Ciebie miejsce."
Two Face, bawiąc się swoją monetą, pyta się nas: "A kto opiekuje się wami?".
I czy to nie delikatna dłoń matki, która podnosi zasłonę,
I czy to nie słodki głos, który mówi ci, byś się obudził,
Wstał i w jasnym świetle poranka zapomniał
O potwornych snach, które tak cię przeraziły,
Kiedy wszędzie panoszył się mrok?
Lewis Carroll
(z niepublikowanego w Polsce wstępu do "Alicji"
pt.: "An Easter Greeting to Every Child Who Loves Alice")
Komiks ten jest wyjątkowy. Udowadnia, że historia o superbohaterze nie musi być infantylna i bez pomysłu. Pokazuje, że bez niekończących się scen walki i tony gadżetów, można przedstawić Batmana ciekawie.
W komiksie mamy przedstawione dwie historie, które przeplatają się ze sobą i doskonale uzupełniają. Pierwsza z nich to historia Amadeusza Arkham, która opowiada o tym co skłoniło doktora do założenia azylu. Druga z nich przedstawia bunt wzniecony w przytułku, kilkanaście lat później.
Cała powieść ma bardzo ciężki i mroczny klimat. Więźniowie, których mogliśmy poznać już wcześniej podczas czytania innych opowiadań o Mrocznym Rycerzu ( pojawia się m.in. Joker, Two-Face, Maxie Zeus czy Strach na wróble), tutaj przedstawieni są jako ludzie obłąkani, posiadający własne lęki, obsesje. Komiks doskonale przedstawia ich psychozę, myśli i wyniszczenie. Takie przedstawienie postaci pasuje idealnie do całego stylu w jakim utrzymana jest powieść. Sam Joker, który sprowadza Batmana do Arkham, jest tu przedstawiony jako kochający chaos psychopata, nie posiadający jakiegokolwiek systemu wartości, brutalniejszy niż zwykle. Klaun za wszelką cenę chce zniszczyć psychicznie Mrocznego Rycerza, pokazać mu, że niczym nie różni się od jego wrogów. Tego też obawia się sam Bruce Wayne. Wątpi w racjonalność swoich działań i boi się, że jeśli wejdzie w mury Arkham - "to będzie jak powrót do domu". Nietoperz w tym komiksie jest postacią bardzo ludzką, która musi stawić czoła swoim lękom. Uświadomić sobie i jego oponentom, że jest od nich silniejszy i nie da się złamać. Walka Batmana z samym sobą, jego relacja z więźniami to mistrzostwo w każdym calu. Wciąga czytelnika bez reszty.
W komiksie przedstawione jest też to, co to miejsce robi z normalnymi ludźmi, członkami personelu pracującego w azylu, którzy nie dostrzegają już granicy pomiędzy dobrem, a złem. Szaleństwem, a normalnością.
Historia Amadeusza Arkham jest utrzymana w podobnym stylu. Pokazuje jego nieszczęśliwe życie, przesiąknięte pustką po utracie matki, a później własnej żony i córki. Doktor pogrąża się w obsesji, lęku, przez co bardzo przypomina wrogów Nietoperza i kto wie czy tworząc takie miejsce jak Arkham - nie jest jednym z jego największych nemezis.
Tak naprawdę, głównym bohaterem komiksu jest sam Azyl Arkham. Miejsce obłąkania, obłędu, nienawiści, z którymi cały czas walczy Mroczny Rycerz. Miejsce w którym zgromadzone jest całe zło mrocznego Gotham City.
Oprawa graficzna to geniusz. Doskonale wkomponowuje się w historię, uzupełnia ją. Pogłębia klimat komiksu, wręcz pokazuje szaleństwo więźniów i mrok samego azylu, zło, które w nim siedzi. Jedno z najbardziej nowatorskich podejść do rysowania powieści graficznych. Tego nie da się opisać, to trzeba zobaczyć.
Dzieło Morrisona/McKeana to komiks absolutnie ponadczasowy, pokazujący ile głębi i potencjału znajduje się w uniwersum Batmana. Historia i rysunki (przede wszystkim!) na długo zapadają w pamięć czytelnika. Nie bójcie się wejść do Azylu Arkham...
